Jump to content

Ukubasidisi Kwabatjha

From Wikiphidiya

Ukubasidisi kwabatjha, okwaziwa nangokuthi kukubasebantwini kwabatjha, kubasidisi komuntu wengubo ongaphasi kweminyaka ematjhumi amabili.

Ephasini loke, ubudisi bokubasebantwini bubangela khulu ukuhlongakala kwabomma nabentazana abaneminyaka elitjhumi nahlanu ukuya kelitjhumi nethoba.[1] Ihlathululo yokubasidisi kwabatjha ifaka hlangana labo abathathwa njengabantu abadala ngokomthetho enarheni yabo.[2] Ihlangano yezamaphilo yephasi loke ihlathulula ubutjha njengesikhathi esiphakathi kweminyaka elitjhumi ukuya kwelitjhumi nethoba.[3] Ukubasidisi kungenzeka ngokuya emsemeni ngemva kokuthoma kokuvuthwa, okungenzeka ngaphambi kwesikhathi sokuthoma sokuya esikhathini ( menarche ).[4] Ebantazaneni abaphilileko, isikhathi sokuthoma sivame ukwenzeka hlangana neminyaka elitjhumi nambili ukuya kwelitjhumi nantathu.[5]

Abantwana abasesebatjha abasidisi baqalana nemiraro eminengi efanako efaka hlangana nokubasidisi njengabomma abadala.[6][7] Abantwana abasesebatjha bavame ukuhlangabezana nemiraro yokubasidisi nofana ukuhlongakala kwabomma ukudlula abafazi abaneminyaka ematjhumi amabili nofana ngaphezulu. Kunokhunye ukutshwenyeka kwalabo abangaphasi kweminyaka elitjhumi nahlanu ngombana akunakwenzeka bona bathuthuke emzimbeni ukobana bakghone ukubasidisi kuhle nofana ukubeletha.[8] Ebantwaneni abaneminyaka elitjhumi nahlanu ukuya kwelitjhumi nethoba, ubungozi buhlotjaniswa khulu nezinto zehlalakuhle nezomnotho kunemiphumela yezinto eziphilako yeminyaka.[9] Ubungozi bokubeletha okuncani, ukubeletha ngaphambi kwesikhathi, ukuncipha kweengazi, kanye ne-pre-eclampsia akukahlobani neminyaka yezinto eziphilako ngesikhathi umntazana oneminyaka elitjhumi nesithandathu, ngombana ayibonakali ekubelethweni ukuya ebantwaneni abadala ngemva kokulawula ezinye izinto eziyingozi, njengokufikelela ekunakekelweni kwangaphambi kokubeletha okusezingeni eliphezulu.[10][11]

Isilululwazi

[edit | hlela umthombo]
  1. https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/adolescent-pregnancy
  2. https://iris.who.int/bitstream/10665/42903/1/9241591455_eng.pdf
  3. https://www.who.int/health-topics/adolescent-health#tab=tab_1
  4. https://kidshealth.org/en/teens/pre-period.html
  5. https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC8734600/
  6. https://www.nytimes.com/2022/07/18/health/young-girls-pregnancy-childbirth.html
  7. https://journals.sagepub.com/doi/full/10.3233/NPM-15814038
  8. https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC411126/
  9. https://www.jstor.org/stable/2135024?origin=crossref&seq=1
  10. https://en.wikipedia.org/wiki/Teenage_pregnancy#cite_note-13
  11. https://academic.oup.com/eurpub/article/16/2/157/505752?login=true