Jump to content

Ubulwelwe be-Ebola

From Wikiphidiya
(Redirected from Ebola)
Umfanekiso wabongikazi ababili bema phambi kukaMayinga N., ogulayo ngesifo se-Ebola. Wafa emavikini ambalwa kamuva ngenxa yokopha ngaphakathi okukhulu. Lathathwa ngo-1976.

Ubulwelwe be-Ebola nofana (EVD) I-Ebola nomulwana wokopha iingazi okhambisana nomgomani (EHF) mimulwana ebangwa bulwelwe bevayirasi ebizwa nge- Ebola. Amatshwayo athoma ukubonakala phakathi kwamalanga amabili ukuya eemvekeni eentathu ngemva sewungenwe bulwelwe lobu, njengomgomani ongapheliko, umphimbo obabako onesilonda, imisipha ebuhlungu kanye nehloko esawula kabuhlungu. Kesinye isikhathi ungahlanza, uphakanyelwe ziimbindi nesifo sokurhuda, kuzokwenza bona amaphaphu kanye neso zingasasebenzi kuhle. Nasele sekufike lapha, abanye baba nomraro wokopha iingazi.[1]

Umulwana lo ungangena nawuthintana neengazi zomuntu ophethwe ngibo nofana umjuluko nanyana okunye nokunye okusamanzana okuvela (eenlwaneni kumaphelaphelana nofana iimfene).[1] Bekube nje umulwana akukatholakali bona ungangena ngokuwurhogela emmoyeni.[2] Kukholelwa bonyana abomaphelaphelani bakwazi ukuphatha ubugulo lobu kodwana wona angaphathwa ngiwo. Kwaba khona umuntu otheleleke ngomulwana lo, umulwana lo ungatheleleka kabanye abantu godu ngesikhathi esifitjhani. Amadoda angasinda ngemva kokulatjhwa angathelela abanye abantu ngokuthunda imbewu yabo lokha nabaya emsemeni nakungakapheli iinyanga ezimbili. Lokha nakufanele uhlahlutjwe nofana uhlolelwe ubulwelwe lobu be-ebola kufanele izifo ezifana nomalalahlengezela, isifo sokurhuda kanye omulwana wokopha iingazi okhambisana nomgomani inganakwa ukwenzelela ukuthola imiphumela ekungiyo. Ukuqinisekisa umrabhu womraro wobulwelwe lobu amasampula weengazi ayathathwa ayokuhlolelwa ubugulo nesivikelasifo seengazini kanye ne i-RNA lobu kanye nengongwana ebanga ubugulo lobu.[1]

Ukuvikela ubugulo lobu kungaphungula ukuthelelana hlangana neemfene kanye neemfarigi ezingenwe bugulo lobu bukhandelwe bona bungayi ebantwini. Lokhu kungenziwa ngokobana kuhlolwe iinlwana lezi ukobana zinabo ukugula lokhu na, nakutholakala bona zinabo kungenzeka bona zibulawe bese kugujelwa imizimba yazo. Lokha nawupheka inyama bese wembatha izambatho zokuzivikela nakho kungakusiza, ukwembatha izambatho zokuzivikela lokha nawuhlala nofana ukwaloyo muntu ongenwe bugulo lowo kanye nokuhlamba izandla ngesibha. Amasampula wananyana yini esamanzana yalabo bantu abangenwe mumulwana lo kufanele zitjhejwe khulu, ubalekele ukuthintana nazo.[1]

Ayikho intatha elapha ubulwelwe lobu; imizamo yokobana kusizwe abantu abangenwe bulwelwe lobu kukobana kwenziwe umtswako (banikelwe amanzi anetswayi) ukobana bawasele nofana bafakwe amadribhu azobangenisela okusamanzana emzimbeni wabo.[1] Ubulwelwe lobu buneembalobalo eziphezulu zabantu abafako: nabangenwe ngibo ubulwelwe lobu, i-ebola ingabulala pheze isiquntu-50% nofana i-90% yabantu abatheleleke ngayo.[1][3] I-EVD yathoma ukwazakala endaweni enarheni ye Sudan kanye ne- Democratic Republic of Congo. Ubulwelwe lobu butholakala khulu eenarheni zethrophigi zenarhakazi yeAfrika Iphakathi le-Sehara ye-Afrika.[1] Ngo-1976 (ukutholakala kwabo ubulwelwe lobu] ukufikela ngo-2013, besele ingene yatheleleka ebantwini abangaphasii kwe-1000.[1][4] Ukuqubuka kobulwelwe lobu obukhulu obungazange khebubonwe ngilobu bamuva nje ngebe 2014 Tjhingalanga ye-Afrika Ukuqubuka kwe-Ebola, sebele bungene eenarheni Guinea, Sierra Leone, Liberia begodu ingatheleka ingene ne Nigeria.[5][6] Ukusukela ngoRhoboyi 2014 sele kubikwe bona kunabantu esele bangenwe bulwelwe lobu abayi-1600.[7] Imizamo yona iyenziwa bona kutholakalle intatha/isihlahla esingalapha ubulwelwe lobu, kodwana okwanje asikho kwatholakala ipengu yakhona.[1]

Isikhombiso selwazi

[edit | hlela umthombo]
  1. 1.0 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 1.6 1.7 1.8 "Ebola virus disease Fact sheet N°103". World Health Organization. March 2014. Retrieved 12 April 2014.
  2. "2014 Ebola Virus Disease (EVD) outbreak in West Africa". WHO. Apr 21 2014. Retrieved 3 August 2014. {{cite web}}: Check date values in: |date= (help)
  3. C.M. Fauquet (2005). Virus taxonomy classification and nomenclature of viruses; 8th report of the International Committee on Taxonomy of Viruses. Oxford: Elsevier/Academic Press. p. 648. ISBN 9780080575483.
  4. "Ebola Viral Disease Outbreak — West Africa, 2014". CDC. June 27, 2014. Retrieved 26 June 2014.
  5. "CDC urges all US residents to avoid nonessential travel to Liberia, Guinea, and Sierra Leone because of an unprecedented outbreak of Ebola". CDC. July 31, 2014. Retrieved 2 August 2014.
  6. "Outbreak of Ebola in Guinea, Liberia, and Sierra Leone". CDC. August 4, 2014. Retrieved 5 August 2014.
  7. "Ebola virus disease update - West Africa". WHO. Aug 4, 2014. Retrieved 6 August 2014.
IBhibhliyografu

Okuhlanganiswe nalokhu okunye

[edit | hlela umthombo]